Φόβοι για «πάντρεμα» κορωνοϊού-γρίπης στα επόμενα κύματα
Ο ιός της γρίπης στις διάφορες μορφές του ήταν επί πολλά χρόνια ο «πρωταγωνιστής» του χειμώνα σε ό,τι αφορά τα αναπνευστικά νοσήματα. Μέχρι την περίοδο 2019-2020, όταν ο SARS-CoV-2 ήρθε με φόρα για να τον «εκθρονίσει». Επί ένα χρόνο η γρίπη εξαφανίστηκε για να επανέλθει φέτος, με μικρότερη συχνότητα και ένταση. Τα επόμενα χρόνια οι δύο RNA ιοί θα εξακολουθήσουν να απασχολούν τη δημόσια υγεία και να βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση.
Μιλώντας στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νοσημάτων Θώρακος στη Θεσσαλονίκη, η βιοπαθολόγος, καθηγήτρια Μικροβιολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, Γεωργία Γκιούλα, επιχείρησε μια σύγκριση των χαρακτηριστικών των δύο ιών, περιέγραψε την συμπόρευσή τους τα τελευταία τρία χρόνια και προέβλεψε ότι στις επιδημικές περιόδους η ιατρική κοινότητα θα έχει να αντιμετωπίσει και συλλοιμώξεις.
Τα χαρακτηριστικά γρίπης και νέου κορωνοϊού
Κοινό χαρακτηριστικό των δύο ιών είναι πως αμφότεροι είναι RNA ιοί, γεγονός που σημαίνει πως μεταλλάσσονται εύκολα και είναι στη φύση τους να αλλάζουν συνεχώς πρόσωπα και μορφές.
Η γρίπη, που προκάλεσε πανδημία το 2009, με τη μορφή του υποτύπου ΑΗ1Ν1, συνεχίζει έκτοτε να επανεμφανίζεται με νέους ετήσιους γενετικούς ανασυνδυασμούς. Σε αυτό βοηθάει πολύ τον ιό ο κατακερματισμός του γενετικού του υλικού, που είναι χωρισμένο σε 8 μικρά τμήματα, κάθε ένα από τα οποία είναι υπεύθυνο για την κωδικοποίηση συγκεκριμένων πρωτεϊνών του, απαραίτητων για την επιβίωση και τον πολλαπλασιασμό του. «Αυτό τον συμφέρει γιατί μπορεί πάρα πολύ εύκολα να έχει τους ετήσιους γενετικούς ανασυνδυασμούς. Γι αυτό βλέπουμε κάθε χρόνο να κυκλοφορούν διαφορετικοί τύποι και γενότυποι», σημείωσε η κ. Γκούλα.
Από την πλευρά του ο SARS-CoV-2, επίσης RNA ιός που ανήκει στην οικογένεια των κορωνοϊών, δεν έχει κομμένο γενετικό υλικό, αλλά ένα πολύ μεγάλη συνεχές μόριο RNA. Είναι από τους μεγαλύτερους RNA ιούς όσον αφορά το γενετικό του υλικό.
Τρία χρόνια συνύπαρξης
Η γρίπη επιτηρείται υποχρεωτικά κάθε χρόνο σε όλα τα κέντρα αναφοράς της Ευρώπης, με την περίοδο επιτήρησης να ξεκινά την 40ή εβδομάδα κάθε έτους και να τελειώνει την 20ή εβδομάδα του επόμενου έτους. Το στέλεχος που κυκλοφορεί σε κάθε περίοδο καθορίζει τη σύνθεση του εμβολίου της επόμενης.
Την επιδημική περίοδο του 2019-2020, στην διάρκεια της οποίας εμφανίστηκε ο SARS-CoV-2, ανιχνεύτηκαν επίσημα μέσω των Εθνικών Κέντρων Αναφοράς Γρίπης της χώρας, συνολικά 876 θετικά δείγματα γρίπης.
Είχαμε 233 ασθενείς διασωληνωμένους με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη και 116 άτομα έχασαν τη ζωή τους από γρίπη. Στο τέλος της περιόδου επιτήρησης εκείνης της χρονιάς είχαν καταγραφεί περίπου 2.800 περιστατικά κορωνοϊού, 160 θάνατοι και 23 ασθενείς βρίσκονταν σε ΜΕΘ.
Μεσολάβησε ένα ήπιο καλοκαίρι, για να έρθει το εφιαλτικό δεύτερο επιδημικό κύμα της COVID-19, που ήρθε να σαρώσει τα πάντα στην επόμενη φθινοπωρινή – χειμερινή περίοδο. Στην έναρξη της περιόδου επιτήρησης γρίπης είχαν καταγραφεί περίπου 50.000 κρούσματα COVID και 700 θάνατοι συνολικά. Στη λήξη της, την άνοιξη του 2021, τα κρούσματα είχαν ξεπεράσει τις 400.000 και οι θάνατοι τους 12.000.
Σε όλη αυτή τη διάρκεια δεν ανιχνεύτηκε κανένα περιστατικό γρίπης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το φαινόμενο ήταν παγκόσμιο, καθώς σύμφωνα με το ECDC καταγράφηκε πτώση κατά 99,4% στις ανιχνεύσεις γρίπης. Οι λόγοι της «εξαφάνισης» συνδέονται μεταξύ άλλων με την τεράστια δυναμική του SARS-CoV-2, τους περιορισμούς, την υγιεινή χεριών, τη μάσκα, την καραντίνα, αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό εμβολιασμού για τη γρίπη, με την προσδοκία ότι ίσως παρείχε προστασία και από τον κορωνοϊό.
Φέτος, τρίτη χρονιά «συμβίωσης», και ενώ τα κρούσματα γρίπης έχουν ξεπεράσει τα 3,3 εκατομμύρια και οι θάνατοι τις 29.500, η γρίπη επανήλθε δειλά. Συνολικά καταγράφηκαν 50 επίσημα επιβεβαιωμένα θετικά δείγματα από τα Κέντρα Αναφοράς, 5 ασθενείς διασωληνώθηκαν με εργαστηριακά επιβεβαιωμένα γρίπη και 3 απεβίωσαν. Κάθε χρόνο οι ιοί συγκυκλοφορούν. Ο υπότυπος που καταγράφηκε εργαστηριακά ήταν αποκλειστικά ο ΑΗ3Ν2.
Τα εμβόλια για τη γρίπη
Με δεδομένο πως το εμβόλιο κάθε περιόδου περιέχει τύπους γρίπης που απομονώθηκαν από την περασμένη, τίθεται το ερώτημα με τι εμβολιαστήκαμε φέτος, αφού πέρυσι δεν υπήρξε κανένα καταγεγραμμένο κρούσμα γρίπης. «Εμβολιαστήκαμε με ένα εμβόλιο, του οποίου η σύσταση αποφασίστηκε με βάση αυτά τα πολύ λίγα στελέχη ιών γρίπης που απομονώθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο», απάντησε η καθηγήτρια. Το εμβόλιο είχε πολύ μικρά ποσοστά αποτελεσματικότητας, αλλά αυτό δεν απέτρεψε τη σύσταση για τον εμβολιασμό.
Σε ό,τι αφορά τον επόμενο χειμώνα, η απόφαση για τη σύσταση του νέου εμβολίου έχει ληφθεί από τον περασμένο Φεβρουάριο. «Το εμβόλιο άλλαξε ως προς τον υπότυπο ΑΗ3Ν2 και ως προς τον υπότυπο Β. Γιατί φάνηκε ότι οι ιοί που κυκλοφόρησαν φέτος αντιδρούσαν καλύτερα με αντιορούς που είχαν δημιουργηθεί έναντι άλλων στελεχών, κυρίως στελεχών που είχαν συμπεριληφθεί στο εμβόλιο του νότιου ημισφαιρίου», επεσήμανε η κ. Γκιούλα.
Συλλοιμώξεις στα επόμενα κύματα
Η σύσταση του ΠΟΥ και του ECDC παραμένει για την ανάγκη συνέχισης της στενής παρακολούθησης και των δύο ιών.
«Δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη γρίπη. Η γρίπη μπορεί να μας ξέχασε για λίγο το διάστημα αυτό, αλλά είναι ένας ιός αρκετά θα έλεγα επικίνδυνος, ύπουλος, περίεργος. Είναι πάντα εδώ, θα συνεχίσει να είναι το επόμενο διάστημα», τόνισε η καθηγήτρια και πρόσθεσε πως ήδη από φέτος οι επιστήμονες περίμεναν πολύ περισσότερα περιστατικά και πολύ περισσότερες συλλοιμώξεις γρίπης και COVID.
«Περιμέναμε γρίπη γιατί φοβόμασταν λίγο την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, φοβόμασταν τη μη ανοσία του πληθυσμού επειδή δεν ήρθαμε σε επαφή με τον ιό πέρυσι. Παρόλα αυτά δεν είδαμε πολλές συλλοιμώξεις, δεν είδαμε συνύπαρξη των δύο αυτών ιών. Νομίζω ότι είναι κάτι που θα δούμε και θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε στις επόμενες επιδημικές περιόδους», κατέληξε.
YgeiaOnline ,το πρώτο Portal Υγείας. Βρείτε γιατρούς, νοσοκομεία, φαρμακεία και ότι έχει να κάνει με την υγεία. Κλείστε ηλεκτρονικά ραντεβού με γιατρούς, απομακρυσμένη διάγνωση και πολλές άλλες υπηρεσίες που μόνο το YgeiaOnline.gr μπορεί να προσφέρει.