Η μελέτη διεξήχθη από τον καθηγητή Frank Hu και τους συναδέλφους του στο τμήμα διατροφής του Harvard T.H. Chan School of Public Health, στη Βοστώνη και είχε ως στόχο να εντοπίσει τα προφίλ μεταβολιτών που σχετίζονται με διαφορετικές φυτικές δίαιτες και να διερευνήσει πιθανές συσχετίσεις μεταξύ αυτών των προφίλ και τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη 2 (T2D).

Τι είναι ο μεταβολίτης

Ο μεταβολίτης είναι μια ουσία που χρησιμοποιείται ή παράγεται από τις χημικές διεργασίες σε έναν ζωντανό οργανισμό και περιλαμβάνει τον τεράστιο αριθμό ενώσεων που βρίσκονται σε διαφορετικά τρόφιμα, καθώς και τη σύνθετη ποικιλία μορίων που δημιουργούνται καθώς αυτές οι ενώσεις διασπώνται και μετασχηματίζονται για χρήση από το ανθρώπινο σώμα.

Οι διαφορές στη χημική σύνθεση των τροφίμων σημαίνουν ότι η διατροφή ενός ατόμου αντικατοπτρίζεται στο προφίλ του μεταβολίτη του. Η μεταβολομική (σ.σ. μελέτη των χημικών διεργασιών που περιλαμβάνουν μεταβολίτες, μικρά μόρια, που αποτελούν ενδιάμεσα ή/και τελικά προϊόντα του κυτταρικού μεταβολισμού) ορίζεται ως η ολοκληρωμένη ανάλυση και ταυτοποίηση όλων των διαφόρων μεταβολιτών που υπάρχουν σε ένα βιολογικό δείγμα.

Ο διαβήτης τύπου 2

Πάνω από το 90% των περιπτώσεων διαβήτη αποτελεί η μορφή τύπου 2 αποτελώντας πραγματική απειλή για την υγεία των ανθρώπων. Ο παγκόσμιος επιπολασμός (σ.σ. η αναλογία ενός συγκεκριμένου πληθυσμού που διαπιστώνεται ότι επηρεάζεται από μια ιατρική κατάσταση) της νόσου στους ενήλικες έχει υπερτριπλασιαστεί σε λιγότερο από δύο δεκαετίες, με τα κρούσματα να αυξάνονται από περίπου 150 εκατομμύρια το 2000 σε πάνω από 450 εκατομμύρια το 2019 ενώ προβλέπεται να αυξηθούν σε περίπου 700 εκατομμύρια το 2045.

Οι αιτίες του διαβήτη τύπου 2

Η παγκόσμια επιβάρυνση της υγείας από διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται περαιτέρω από τις πολυάριθμες επιπλοκές που προκύπτουν από τη νόσο. Συγκεκριμένα, από τις μακροαγγειακές (σ.σ. επιπτώσεις που οφείλονται σε βλάβη μικρών και μεγάλων αγγείων αντίστοιχα), όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, όσο και μικροαγγειακές, οι οποίες βλάπτουν τα νεφρά, τα μάτια και το νευρικό σύστημα. Να σημειωθεί πως ο συγκεκριμένος τύπος διαβήτη προκαλείται κυρίως από τις κακές διατροφικές επιλογές, τις μεγάλες ποσότητες φαγητού, το αυξημένο βάρος, τη γενετική προδιάθεση και την έλλειψη άσκησης.

Η φυτική διατροφή που συμπεριλαμβάνει τροφές, όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρούτα και τα λαχανικά, έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης T2D.

Πώς διεξήχθη η έρευνα

Οι ερευνητές διενήργησαν ανάλυση δειγμάτων πλάσματος αίματος και διαιτητικής πρόσληψης σε 10.684 συμμετέχοντες από τρεις υποψήφιες ομάδες. Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως λευκοί, μεσήλικες (μέση ηλικία 54 ετών) με μέσο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 25,6kg/m2.

Οι συμμετέχοντες στην εν λόγω μελέτη συμπλήρωσαν ειδικά ερωτηματολόγια στα οποία βαθμολόγησαν τα υγιεινά και τα ανθυγιεινά τρόφιμα με την κατάταξη που οι ίδιοι έκριναν.

Η ομάδα έκανε διάκριση μεταξύ υγιεινών και ανθυγιεινών φυτικών τροφών ανάλογα με τη σύνδεσή τους με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, ορισμένους τύπους καρκίνου και άλλες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Οι ερευνητές, στη συνέχεια, εξέτασαν δείγματα αίματος που ελήφθησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και του 1990 κατά την πρώιμη φάση των τριών μελετών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Οι αναλύσεις αυτών των δεδομένων μαζί με τη βαθμολόγηση των συμμετεχόντων αναφορικά με τους διατροφικούς πίνακες επέτρεψαν στην ομάδα να βρει τυχόν συσχετισμούς μεταξύ του προφίλ μεταβολίτη, του δείκτη διατροφής και του κινδύνου T2D.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που δεν ανέπτυξαν T2D, εκείνοι που διαγνώστηκαν με τη νόσο κατά τη διάρκεια της παρακολούθησής τους κατανάλωναν χαμηλότερη ποσότητα φυτικών τροφών ενώ είχαν υψηλότερο μέσο ΔΜΣ και ήταν πιο πιθανό να έχουν υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης, να λαμβάνουν φάρμακα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, να έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και να κάνουν καθιστική ζωή.

Τα δεδομένα μεταβολομικής αποκάλυψαν ότι οι φυτικές επιλογές συσχετίστηκαν με μοναδικά προφίλ πολλαπλών μεταβολιτών και ότι αυτά τα πρότυπα διέφεραν σημαντικά μεταξύ των υγιεινών και ανθυγιεινών φυτικών επιλογών. Επιπλέον, οι βαθμολογίες προφίλ μεταβολιτών τόσο για τη συνολική φυτική διατροφή όσο και για την υγιεινή φυτική διατροφή συνδέθηκαν αντίστροφα με το περιστατικό T2D σε έναν γενικά υγιή πληθυσμό, ανεξάρτητα από τον ΔΜΣ και άλλους παράγοντες κινδύνου διαβήτη, ενώ δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση με την ανθυγιεινή φυτική διατροφή. Ως αποτέλεσμα, οι υψηλότερες βαθμολογίες προφίλ μεταβολιτών για PDI και hPDI έδειξαν τόσο στενότερη προσκόλληση σε αυτές τις δίαιτες όσο και χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης T2D.

Οι συγγραφείς της έρευνας κατέληξαν: «Τα ευρήματά μας υποστηρίζουν τον ευεργετικό ρόλο της φυτικής διατροφής στην πρόληψη του διαβήτη και παρέχουν νέα στοιχεία για μελλοντική έρευνα. Τα ευρήματά μας σχετικά με τους ενδιάμεσους μεταβολίτες έχουν ενδιαφέρον, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί ο αιτιώδης ρόλος τους στις συσχετίσεις της φυτικής διατροφής και του κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2».

Πηγή: medicalxpress.com