Όλοι χρειαζόμαστε έναν ενσωματωμένο ανιχνευτή αλήθειας μέσα στον εγκέφαλό μας που θα μάς βοηθήσει να ανακαλύψουμε σε πραγματικό χρόνο πότε οι άλλοι μας λένε ψέματα.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Psychology & Behavior Analysis, οι επιστήμονες αποκαλύπτουν έναν νέο, ενδιαφέροντα τρόπο για να εκθέσουν τους ψεύτες σε πραγματικό χρόνο. Για να καταλάβουμε πώς να το κάνουμε αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν λέμε ψέματα.

Τι πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι τώρα;

Προηγούμενη έρευνα έχει ήδη δείξει ότι όταν λέμε ψέματα, απαιτείται ο εγκέφαλος να εργάζεται σκληρότερα, γεγονός που αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας και μειώνει προσωρινά άλλες γνωστικές ικανότητες. Γνωρίζοντας αυτό μια ομάδα ψυχολόγων από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ στην Αγγλία σκέφτηκε πώς να χρησιμοποιήσει αυτή τη γνώση για να δυσκολέψει τους ψεύτες.

Η μελέτη

Για τη μελέτη, προσλήφθηκαν 164 άτομα και στη συνέχεια ζητήθηκε η γνώμη τους για τρέχοντα θέματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το πώς η κυβέρνηση διαχειρίζεται την COVID-19, την έξοδο από την Ε.Ε., (το Brexit) και τη θητεία του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Στη συνέχεια, τα άτομα χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: Τους ψεύτες και τους λέγοντες αλήθεια.

Στο δεύτερο στάδιο, οι ερευνητές, όλοι πιστοποιημένοι ψυχολόγοι, ζήτησαν από τους συμμετέχοντες τη γνώμη τους για αυτά τα φλέγοντα ζητήματα προκειμένου να εντοπίσουν τους ψεύτες. Για να δώσουν στους συμμετέχοντες ένα κίνητρο προκειμένου να συνεργαστούν, υποσχέθηκαν κατόπιν κλήρωσης να δώσουν ένα χρηματικό έπαθλο σε αυτούς που θα μπορούσαν να ξεγελάσουν τους επιδέξιους ερευνητές.

Επιπλέον, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων κλήθηκαν επίσης να απομνημονεύσουν έναν αριθμό πινακίδας κυκλοφορίας και τα μισά από τα άτομα αυτής της ομάδας είπαν ότι αυτός ο αριθμός θα ήταν πολύ σημαντικός για περαιτέρω διερεύνηση.

Η οδήγηση μας κάνει ψεύτες

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι άνθρωποι που έπρεπε να πουν ψέματα και επίσης να απομνημονεύουν τον αριθμό της πινακίδας του αυτοκινήτου τους ήταν λιγότερο καλοί σε σύγκριση με εκείνους που είπαν ψέματα χωρίς κανέναν άλλο προβληματισμό στο μυαλό τους.

Ο καθηγητής Aldert Vrij, κοινωνικός ψυχολόγος και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης είπε σχετικά: «Αυτή η μελέτη δείχνει ότι η εισαγωγή δευτερευουσών καθηκόντων για αμφισβήτηση μπορεί να διευκολύνει τον εντοπισμό ψεμάτων».

Τι σημαίνει αυτό;

Σύμφωνα με τον Vrij: «Μια δευτερεύουσα εργασία θα είναι αποτελεσματική μόνο εάν το άτομο που λέει ψέματα δεν την εγκαταλείψει καθ’ όλη τη διάρκεια της συνομιλίας. Αυτό μπορεί να γίνει εάν πουν στους συνεντευξιαζόμενους ότι αυτή η εργασία είναι πολύ σημαντική ή ενσωματώσουν στη συνομιλία μια άλλη αδιάκοπη εργασία όπως το να σηκώσουν βαριά αντικείμενα ή να οδηγήσουν το αυτοκίνητό τους».

Επίσης, αν χρησιμοποιείτε ανθρώπους να κάνουν εργασίες επισκευής στο σπίτι σας ή δουλειές που απαιτούν συγκέντρωση, θα είναι πιο δύσκολο γι’ αυτούς να λένε ψέματα και θα είναι ευκολότερο να τους εντοπίσετε.

Σε αυτή τη μελέτη, οι ερωτηθέντες ήταν ψυχολόγοι και η διαδικασία ήταν πιο αγχωτική από μια κανονική συζήτηση στο σπίτι ή στη δουλειά, αλλά οι συγγραφείς της είναι πεπεισμένοι ότι ότι μπορεί να εφαρμοστεί ευρέως και στην καθημερινότητα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ψέματα απαιτούν να εφευρίσκουμε ιστορίες που να αντέχουν στην πάροδο του χρόνου.

«Οι αλήθειες και τα ψέματα μπορεί να ακούγονται εξίσου αληθοφανή, αρκεί να δίνεται η ευκαιρία στους ομιλητές να σκεφτούν προσεκτικά τι λένε. Όταν η ικανότητα να σκέφτονται σε βάθος μειώνεται, οι αλήθειες ακούγονται πολύ πιο πιθανές από τα ψέματα», πρόσθεσε ο Vrij.