Η ακτινοβολία καρκινικών όγκων με πρωτόνια και βαρέα ιόντα άνθρακα (ανδρονική θεραπεία) αποτελεί την πλέον σύγχρονη, αποτελεσματική και ελπιδοφόρα θεραπευτική παρέμβαση ακριβείας για πολλά είδη καρκίνου σε διεθνές επίπεδο. Ερευνητικά και θεραπευτικά κέντρα έχουν ήδη δημιουργηθεί και λειτουργούν με εξαιρετικά αποτελέσματα σε διάφορες χώρες του κόσμου, ενώ στο ορατό μέλλον εκτιμάται πως θα αποτελεί την θεραπεία επιλογής για τα περισσότερα είδη θεραπείας καρκίνου συμπαγών οργάνων.

Μέσα στα επόμενα χρόνια, πρόκειται να δημιουργηθεί στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ένα “μίνι CERN”, που θα περιλαμβάνει επιταχυντή για την παραγωγή πρωτονίων και ιόντων, κέντρο έρευνας και θεραπείας, το οποίο θα εξυπηρετεί τους ασθενείς δέκα χωρών της περιοχής. Την χωροθέτησή του διεκδικούν η Θεσσαλονίκη και τουλάχιστον τρεις πρωτεύουσες γειτονικών βαλκανικών χωρών (Σόφια, Σκόπια, Ποντγκόριτσα). Επιστήμονες του CERN (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών) και μέλη της διακρατικής πρωτοβουλίας των δέκα χωρών της ΝΑ Ευρώπης βρέθηκαν τις προηγούμενες μέρες στη Θεσσαλονίκη και μεταξύ άλλων επισκέφθηκαν τις εγκαταστάσεις του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, που διεκδικεί την εγκατάσταση, υποστήριξη και λειτουργία του Κέντρου.

Μιλώντας στο iatronet.gr, ο ακτινοφυσικός, διευθυντής του Τμήματος Ιατρικής Φυσικής του “Παπαγεωργίου”, Κωνσταντίνος Χατζηιωάννου, μιλά για τα πλεονεκτήματα της ανδρονικής θεραπείας σε σχέση με την ακτινοβολία με τις ακτίνες Χ. Παράλληλα, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το νοσοκομείο κερδίζει «πόντους» για την τελική επιλογή, που αν επιτευχθεί θα προσθέσει στη Θεσσαλονίκη ένα υπερεθνικής εμβέλειας κέντρο ιατρικής καινοτομίας.

Η “αυτοψία” στο Παπαγεωργίου

Την περασμένη Τρίτη, ο κ. Χατζηιωάννου ξενάγησε τους επιστήμονες του CERΝ και της διακρατικής πρωτοβουλίας SEEIST (Διεθνές Ινστιτούτου Νοτιοανατολικής Ευρώπης για τις Βιώσιμες Τεχνολογίες) στο Τμήμα Ιατρικής Φυσικής και στο ακτινοθεραπευτικό (φωτογραφία πάνω), που διαθέτει τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό και πρόσφατα έχει παραλάβει τον υπερσύγχρονο νέο γραμμικό επιταχυντή ακριβείας. Μέλη της διοίκησης του νοσοκομείου τους έδειξαν άλλους χώρους και υποδομές.

“Τα μέλη της αντιπροσωπείας διαπίστωσαν πως το Παπαγεωργίου έχει τις δυνατότητες να μπει σε αυτό το project. Χαρακτηριστικά άκουσα ένα στέλεχος του CERN που γνωρίζω και έχει σημαντική θέση να λέει ‘εδώ πρέπει να γίνει’. Δεν ξέρω αν θα γίνει, αλλά θα είναι μεγάλη μας χαρά”, ανέφερε στο iatronet.gr ο κ. Χατζηιωάννου και πρόσθεσε: “Εδώ έχουμε το πλεονέκτημα της επάρκειας χώρων και το εξειδικευμένο προσωπικό που θα μπορούσε να υποστηρίξει τη δομή”.

Στο “μικρό CERN” θα λειτουργεί επιταχυντής, κέντρο αντικαρκινικής θεραπείας και κέντρο επιστημονικής έρευνας για τον καρκίνο. Τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει προσπάθειες για δημιουργία Κέντρου θεραπείας με πρωτόνια στη Θεσσαλία και στην Κρήτη, οι οποίες δεν ευοδώθηκαν.

Τα πλεονεκτήματα της θεραπείας

Βασικό πλεονέκτημα της θεραπείας με δέσμες πρωτονίων και ιόντων, σε σχέση με τη συμβατική ακτινοθεραπεία, είναι η ακριβέστερη στόχευση στη ριζική αντιμετώπιση των καρκινικών όγκων, με παράλληλη προστασία των παρακείμενων υγιών ιστών.

“Σήμερα, κάνουμε ακτινοθεραπεία με Ακτίνες Χ, με τους επιταχυντές. Εμείς στο νοσοκομείο έχουμε δύο μεγάλους επιταχυντές, που κάνουν εξαιρετική δουλειά, αλλά το μειονέκτημά τους είναι ότι μαζί με τον όγκο που πρέπει να ακτινοβοληθεί μπορεί να πληγούν και οι γύρω ιστοί”, εξηγεί ο κ. Χατζηιωάννου και προσθέτει: “Παρότι διαθέτουμε υπερσύγχρονα συστήματα -έχει γίνει μια επανάσταση πάνω σε αυτό τα τελευταία χρόνια – δεν μπορούμε να μηδενίσουμε τη δόση στους παρακείμενους ιστούς”.

Τα πρωτόνια και τα ιόντα προσπαθούν και σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό καταφέρνουν να υπερκεράσουν αυτό το βασικό μειονέκτημα της ακτινοθεραπείας. “Υπάρχουν αρκετά συστήματα πρωτονίων, τα οποία ακτινοβολούν αποκλειστικά τον στόχο και δεν ακτινοβολούνται οι υποκείμενοι ιστοί. Δεν πετυχαίνουν το απόλυτο μηδέν, αλλά είναι πάρα πολύ μικρή η επίπτωση στους γύρω ιστούς. Αυτό κάνουν επίσης αυτά τα ιόντα, ας πούμε του άνθρακα”, εξηγεί ο ακτινοφυσικός.

Ο ίδιος αναφέρει πως σε διεθνές επίπεδο υπάρχουν εγκατεστημένα κέντρα που παρέχουν θεραπεία με πρωτόνια, και λιγότερα – όπως της Χαϊδελβέργης – που έχουν τη δυνατότητα παραγωγής και θεραπευτικής χρήσης τόσο πρωτονίων όσο και ιόντων. Το “μίνι CERN” που δρομολογείται στη ΝΑ Ευρώπη θα έχει και τα δύο. “Πρόκειται για μεγάλη πρόκληση για εμάς και για την Ελλάδα. Αυτό είναι το μέλλον της θεραπείας”, τονίζει.

Στήριξη του εγχειρήματος

Στη διάρκεια τριήμερου συνεδρίου με θέμα “Έρευνα και Θεραπεία του Καρκίνου με Ιόντα”, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, ο υφυπουργός Έρευνας και Τεχνολογίας, Χρίστος Δήμας, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας και ο πρόεδρος της Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης Αναστάσιος Τζήκας, επεσήμαναν την υποστήριξη του εγχειρήματος για την δημιουργία του Κέντρου και πρότειναν την εγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Παπαγεωργίου, Μιχάλης Καραβιώτης, ανέφερε πως το νοσηλευτικό ίδρυμα διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό για την πλήρη υποστήριξη του Κέντρου, το οποίο, όπως δείχνει η εμπειρία του CERN, πρέπει να είναι εγκατεστημένο εντός νοσοκομείου.

Οι Βεροιώτες του εγχειρήματος

Την Τετάρτη οι εκπρόσωποι του CERN και των 10 κρατών – μελών του SEEIIST, μαζί με τον Πρεσβευτή του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εξωτερικών, Stefan Estermann, βρέθηκαν στη Βέροια, από όπου έλκουν την καταγωγή τους δύο σημαντικοί συντελεστές του εγχειρήματος: η εκπρόσωπος της Ελλάδας στη διακρατική πρωτοβουλία, φυσικός – ερευνήτρια του GSI και το CERN, δρ Γιώτα Φωκά, καθώς και ο αρχιτέκτονας – μηχανικός, Δημήτρης Καπρίνης, δημιουργός του αρχικού σχεδίου του υπό δημιουργία “μίνι CERN”.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε το φωτορεαλιστικό οπτικό υλικό του Κέντρου και των επιμέρους υποδομών του (επιταχυντή, δωματίου πειραμάτων, κτιρίου επιστημόνων, κεντρικού κτιρίου, κλινικής θεραπειών και κλινική παιδιών).

“Στην Ελλάδα, υποστηρίζουμε σθεναρά σχέδια για την αντιμετώπιση του brain – drain προς όφελος όλων των κρατών μελών του SEEIIST, με στόχο την εξυπηρέτηση των ασθενών και των ερευνητών που θα εργαστούν στο Κέντρο, το οποίο αναδεικνύεται ως ‘τεχνολογικός κόμβος’, προσελκύοντας σημαντικές επενδύσεις από πολυεθνικούς ομίλους και εταιρείες”, υπογράμμισε ο Δήμαρχος Βέροιας, Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης.