Της Ανθής Αγγελοπούλου

[email protected]

«Τόσα χρόνια δεν ενδιαφέρθηκε κανείς για την αξία φαρμάκων που έφτανε στην καταστροφή κάθε χρόνο. Το ΙΦΕΤ είχε 1 εκατ. καταστροφές κάθε χρόνο όταν, αυτό το 1 εκατ. θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την εισαγωγή άλλων φαρμάκων για τα οποία υπήρχαν ελλείψεις» επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος του ΙΦΕΤ Γιάννης Σωτηρίου με αφορμή το ερώτημα που του τέθηκε από τη «Ν» για το συμβαίνει στο Ινστιτούτο και γίνεται τόσο ντόρος τελευταία. Μας εξηγεί για το τι αποθεματικό έχει το ΙΦΕΤ, καθώς και το πως γίνονται οι παραγγελίες ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες, αλλά και τις παθογένειες που υπάρχουν στο Ινστιτούτο και οι οποίες χρονίζουν.

Το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) είναι ένας αυτοχρημαδοτούμενος οργανισμός που πάνω από 30 χρόνια καλύπτει τους ασθενείς με περισσότερα από 800 σκευάσματα καλύπτοντας ολόκληρο το εύρος του συστήματος υγείας.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν καλύπτονται επαρκώς όλες οι ελλείψεις;

Σε αυτό, ο κ. Σωτηρίου απαντά ότι κάθε έλλειψη είτε αφορά πολλούς είτε λίγους ασθενείς καλύπτεται. Όπως λέει χαρακτηριστικά «Αντιμετωπίζουμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά γιατί καταλαβαίνουμε ποσό σημαντικό είναι ακόμα και το ένα κουτί σε εκείνον που το έχει  ανάγκη. Είναι μάλιστα πολλές οι περιπτώσεις που το 2021 χρειάστηκε να κάνουμε ακριβώς αυτό, να φέρουμε αεροπορικώς ένα μόνο τεμάχιο για κάποιον συνάνθρωπο μας που το είχε ανάγκη».

Η στρατηγική του Ινστιτούτου σύμφωνα με τον ίδιο είναι να προσφέρει εξατομικευμένες λύσεις. «Αυτό φυσικά απαιτεί να κάνουμε μεγάλα βήματα μπροστά εισάγοντας σύγχρονα μοντέλα διοίκησης και ψηφιακές λύσεις αλλά και αναπτύσσοντας συνεργατικές λύσεις με άλλους φορείς όπως ο ΕΟΦ, ο ΕΟΠΠΥ, ερευνητικά ιδρύματα και φυσικά τους ίδιους τους ασθενείς. Σε ένα περιβάλλον υγείας που συνεχώς εξελίσσεται, το ΙΦΕΤ πρέπει να μετέχει ενεργά και να διαμορφώνει νέες λύσεις που ενισχύουν την πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα, θεραπείες και τεχνολογίες υγείας» τονίζει.

Σύμφωνα με το διευθύνοντα σύμβουλο του Ινστιτούτου Γιάννη Σωτηρίου, το ΙΦΕΤ θα πρέπει να ακολουθεί στο εξής τις εξελίξεις τεχνολογικά και ερευνητικά αν θέλει να προσφέρει στον Έλληνα ασθενή καινοτόμες θεραπείες και άμεση πρόσβαση σε αυτές.

Ειδικά για περισσότερα από 100 φάρμακα που αφορούν την αντιμετώπιση σπανίων παθήσεων, το ΙΦΕΤ όπως λέει, αποτελεί το μοναδικό κανάλι μέσω του οποίου χιλιάδες πολίτες αποκτούν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Για παράδειγμα, το 2021 το ΙΦΕΤ διέθεσε στους Έλληνες ασθενείς περίπου 5.800 τεμάχια σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της κυστικής ίνωση, σε σχέση με 2.300 τεμάχια το 2020. Ποτέ πριν στη ιστορία της χώρας, οι ασθενείς κυστικής ίνωση δεν είχαν πρόσβαση σε μεγαλύτερη ποσότητα φαρμάκων. Επιπλέον, επαναδιαπραγματεύθηκε με την παραγωγό εταιρεία διεύρυνση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση της τιμής αγοράς κατά μέσο όρο 20%. Επίσης προχώρησε σε προγραμματισμένες παραδόσεις για να διασφαλίσει την κάλυψη των ασθενών για δύο θεραπείες.

Εν ολίγοις, το ΙΦΕΤ το 2021 διέθεσε 146% περισσότερη ποσότητα σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της κυστικής ίνωσης, έχει μειώσει την τιμή αγοράς κατά 20% και έχει εξοικονομήσει για το δημόσιο αξία μεγαλύτερη του €19.000.000. Την ίδια στιγμή εξασφάλισε εβδομαδιαίο απόθεμα +89%. Ενδεικτικά είχαμε αύξηση ποσοτήτων στο ORKAMBI: +4%, στο SYMKEVI: +20%, στο KALYDECO: +410% και στο KAFTRIO: +8000%.

Αναφορικά με δημοσιεύματα που μιλούν για καθυστερήσεις πρόσβασης στα σκευάσματα ο κ. Σωτηρίου εξηγεί. Για τα σκευάσματα της κυστικής ίνωσης, το ΙΦΕΤ είχε άδεια έκτακτης εισαγωγής από τον ΕΟΦ έως και 31/21/2021. Στις 8/12/2021 ζήτησε από τον ΕΟΦ ενημέρωση σχετικά με το εάν θα γίνει παράταση του χρόνου διάρκειας, ώστε να προγραμματίσει την προμήθεια ποσότητας και για τον Ιανουάριο 2022. Ενημέρωσε μάλιστα ότι λόγω των χειμερινών διακοπών, η παραγωγός εταιρεία μπορούσε να παραδώσει έως και 22/12/2021. Δεν υπήρξε απάντηση από τον ΕΟΦ, οπότε και εκτέλεσε όλες τις παραγγελίες που είχε από τον ΕΟΠΠΥ, με σκοπό να καλυφθούν όσο περισσότεροι ασθενείς τον Ιανουάριο του 2022 μέχρι να ξεκινήσει τη διανομή η παραγωγός εταιρεία.

Στις 4/1/2021, ο ΕΟΦ ενημέρωσε τον ΕΟΠΠΥ ότι μέχρι η παραγωγός εταιρεία να φέρει τα προϊόντα στην χώρα, μπορεί να παραγγέλνει από το ΙΦΕΤ μόνο όμως μέσω ατομικών παραγγελιών μέσω του συστήματος ΣΗΠ. Στις 12/1/2021, ο ΕΟΠΠΥ ενημέρωσε το σύλλογο ασθενών για το τρόπο με τον οποίο πρέπει να κάνουν τα αιτήματα ατομικών παραγγελιών.

Το ΙΦΕΤ όπως λέει, έχει εκτελέσει όλες τις ατομικές παραγγελίες μέσω ΣΗΠ που έχει λάβει από τον ΕΟΠΠΥ. Μάλιστα έχει ακόμα στην αποθήκη διαθέσιμο ένα μικρό απόθεμα.

Το 2021 το ΙΦΕΤ διέθεσε επιπλέον στους Έλληνες ασθενείς 48 τεμάχια σκευασμάτων Alunbrig, σε σχέση με 22 τεμάχια το 2020. Δηλαδή 118% περισσότερη ποσότητα. Ενώ, προκειμένου να αντιμετωπίσει την αύξησης της ζήτησης, επαναδιαπραγματεύθηκε με την παραγωγό εταιρεία διεύρυνση του χρόνου αποπληρωμής και προχώρησε σε προγραμματισμένες παραδόσεις για να διασφαλίσει την κάλυψη των ασθενών. Το μέσο εβδομαδιαίο απόθεμα που διατήρησε το ΙΦΕΤ κατά τη διάρκεια του 2021 ήταν 2 τεμάχια. Η μέση εβδομαδιαία ποσότητα που διέθεσε το ΙΦΕΤ κατά τη διάρκεια του 2021 ήταν 3 τεμάχια. Δηλαδή εξασφάλισε εβδομαδιαίο απόθεμα +66%.

Ένα ακόμα παράδειγμα αποτελεί η νόσος Wilson για την οποία το 2021 το ΙΦΕΤ διέθεσε στους Έλληνες ασθενείς 2000 τεμάχια σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της νόσου Wilson, σε σχέση με 907 τεμάχια το 2020. Δηλαδή 120% περισσότερη ποσότητα ενώ, διεύρυνε το δίκτυο των προμηθευτών από 1 σε 3 και διαπραγματεύτηκε μείωση της τιμής αγοράς από €2.050 στα €985. Επιπλέον, η μείωση τιμής αγοράς κατά 52%, οδήγησε σε μείωση της τιμής πώλησης με την συνολική εξοικονόμηση για το δημόσιο να ξεπερνάει το €1.000.000 μόνο μέσα στο 2021. Ενώ, την ίδια στιγμή εξασφάλισε απόθεμα 4 εβδομάδων.

Ποιοι είναι όμως οι διαθέσιμοι πόροι του ΙΦΕΤ έτσι ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των ασθενών;

Καταρχήν να σας πω ότι η πορεία των διαθεσίμων είναι αντιστρόφως ανάλογη με την αύξηση των εσόδων. Το ΙΦΕΤ είχε μεγάλη αύξηση εσόδων αλλά μείωση ταμειακών διαθεσίμων. Ήταν σαν να χρηματοδοτούσε τους ίδιους προμηθευτές. 

Για αυτό από την πρώτη στιγμή που ήρθα έδωσα βάση στα ταμειακά διαθέσιμα. Ήδη από τον Νοέμβριο 2020 έκοψα πολλές προπληρωμές που γινόταν με αποτέλεσμα την άμεση επαναφορά των ταμειακών διαθεσίμων. Και μέσα στο 2021, ενώ το ΙΦΕΤ κλήθηκε να χρηματοδοτήσει διπλάσια αξία φαρμάκων σε σχέση με το 2019, διατήρησε τετραπλάσια ταμειακά διαθέσιμα.

Συγκεκριμένα τα ταμειακά διαθέσιμα της εταιρείας

Το 2014 ήταν 9,7 εκατ. ευρώ

Το 2015 ήταν 6,4 εκατ. ευρώ

Το 2016 ήταν 6,5 εκατ. ευρώ

Το 2017 ήταν 8,6 εκατ. ευρώ

Το 2018 ήταν 7,7 εκατ. ευρώ

Το 2019 ήταν 6,1 εκατ. ευρώ

Το 2020 έφτασε στα 16 εκατ. ευρώ

Και το 2021 υπολογίζεται στα 18 εκατ. ευρώ

Ωστόσο, κύριε Σωτηρίου οι πληροφορίες μας λένε ότι μας έχει ξεμείνει μεγάλη ποσότητα χλωροκίνης στις αποθήκες. Τι θα γίνει με αυτά;

Τα αποθέματα χλωροκίνης δυστυχώς αποτελούν ένα παράδειγμα κακών εισαγωγών. Η πρώην ηγεσίες εισήγαγε 19000 κουτιά σε διπλάσια τιμή από αυτή που σήμερα έχουμε προσφορές. Άρα ούτε στην Ελλάδα μπορεί να διατεθεί αλλά ούτε και να εξαχθεί, με αποτέλεσμα να λήξουν κάποια στιγμή και να καταγράφουν αλλά 300 κουτιά στις καταστροφές.

Το ζήτημα της καταστροφής φαρμάκων λόγω εισαγωγής τους αλλά μη διάθεσης είναι ένα θέμα που είχα θέσει στη ΓΣ του μετόχου τον Σεπτέμβριο.

Συγκεκριμένα, έθεσα δυο ερωτήματα για αυτό το θέμα:

Με βάση ότι τα περισσότερα φάρμακα έχουν ημερομηνία λήξης μεγαλύτερη του 1 έτους, η καταστροφή ληγμένων σημαίνει ότι βρίσκονταν στην αποθήκη για μεγαλύτερο διάστημα. Αφού όμως τα προϊόντα αφορούν ελλείψεις, η μη διάθεση τους οφείλεται σε δυο λόγους:

• είτε τα εισήγαγε στην αγορά άλλη εταιρεία με χαμηλότερη τιμή και το ΙΦΕΤ δεν μπορούσε να τα διαθέσει πλέον. Προφανώς η τιμή που θα τα είχε αγοράσει ήταν τόσο υψηλή που δεν μπόρεσε να τα διαθέσει ούτε στην Ελλάδα αλλά ούτε και στο εξωτερικό.
• είτε το ΙΦΕΤ είχε αγοράσει πολύ μεγαλύτερη ποσότητα από την πραγματική ζήτηση.

ΔΕΙΤΕ: Χιλιάδες δόσεις χλωροκίνης κινδυνεύουν να λήξουν στις αποθήκες

Από τη στιγμή που ο ΕΟΦ δίνει εντολή στο ΙΦΕΤ να εισάγει ένα φάρμακο έχει και την ευθύνη για τη ζημιά από τη μη διάθεση του;

Αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα που έχει «πέσει στο τραπέζι» των συζητήσεων. Δεν μπορεί ο ΕΟΦ να αντιμετωπίζει τις εντολές που δίνει στο ΙΦΕΤ με τον ίδιο τρόπο με τις εντολές που δίνει σε μια ιδιωτική εταιρεία. Το ΙΦΕΤ δεν ζητάει μια έκτακτη εντολή αλλά την λαμβάνει από τον ΕΟΦ. Όταν η εντολή που λαμβάνει το ΙΦΕΤ είναι να εισάγει 1000 τεμάχια από ένα προϊόν και η πραγματική ζήτηση είναι τελικά 100 τότε τη ζημία γιατί να την υποστεί το ΙΦΕΤ;

Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι το 2016 οι καταστροφές έφτασαν τις 448.473 ευρώ, το 2017 ξεπέρασαν το 1 εκατ. (1.003.844), το 2018 ήταν 830.032 ευρώ, το 2019 στις 830.206 ευρώ και το 2020 εκτοξεύθηκαν στο 1.537.775 ευρώ.

Τόσα χρόνια δεν ενδιαφέρθηκε κανείς για την αξία φαρμάκων που έφτανε στην καταστροφή κάθε χρόνο. Το ΙΦΕΤ είχε 1 εκατ. καταστροφές κάθε χρόνο όταν, αυτό το 1 εκατ. θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την εισαγωγή άλλων φαρμάκων για τα οποία υπήρχαν ελλείψεις.